Omgevingsanalyse en historiek
Eeklo is een centrumstad met 21.661 inwoners (cijfers januari 2021). De stad heeft een uitgebreid netwerk van instellingen, scholen en diensten.
Zo is er een algemeen en een psychiatrisch ziekenhuis en zijn er diverse rust- en verzorgingstehuizen en jeugdinstellingen. Er is ook ambulante hulpverlening, een vereniging waar armen het woord nemen en een asielcentrum. Voorts zijn er 8 basisscholen, 4 secundaire scholen en is er ook een aanbod avond- en kunstonderwijs.
Dit aanbod oefent een grote aantrekkingskracht uit op de omgeving. Heel wat inwoners van de omliggende gemeenten komen naar Eeklo om van de voorzieningen gebruik te maken.
Eeklo scoort hoogt op een aantal indicatoren inzake maatschappelijke kwetsbaarheid: werkloosheid, schoolse achterstand, gemiddeld inkomen, mensen die een leefloon ontvangen, aantal sociale woningen, … Er groeien in Eeklo ook heel wat kinderen op in een kwetsbaar gezin. Volgens de cijfers van Kind en Gezin werden in 2019 24,1 % van de kinderen in Eeklo geboren in een kansarm gezin.
Ook op de Vlaamse kinderarmoedebarometer, die een beeld geeft van de spreiding van het kinderarmoederisico over de Vlaamse gemeenten, scoort Eeklo niet goed.
Vzw Wijkcentrum De Kring en basisschool De Meidoorn voelden een hoge nood om een project op te starten rond armoede en klopten hiervoor aan bij het lokaal bestuur.
Die beslisten om prioritair in te zetten op het bestrijden van kinderarmoede.
In deze context werd in het verleden beslist een brugfiguur aan te werven.
Na 5 jaar is de brugfigurenwerking uitgegroeid tot een unieke schakel in het lokaal sociaal beleid van de Stad en het OCMW Eeklo.
Het is een mooi voorbeeld van hoe door samenwerking tussen het lokaal bestuur, welzijnsorganisaties en alle Eeklose basisscholen kwetsbare gezinnen (proactief) worden opgespoord en geholpen in het realiseren van hun sociale grondrechten.
Huidige situatie
De werking
De brugfiguur maakt de brug tussen het gezin, de school en andere sectoren (bv. hulp- en dienstverlening, opleiding, werk, huisvesting, …). De brugfiguur werkt met gezinnen met kinderen op de lagere school en focust op sociale grondrechten (bv. recht op erbij horen, recht op cultuur en vrije tijd, recht op arbeid, recht op onderwijs, recht op inkomen en sociale zekerheid, recht op huisvesting, recht op gezond leefmilieu, recht op gezondheid en recht op bijstand …)
“De brugfiguur werkt echt heel outreachend. Zij gaat letterlijk naar de mensen toe”
“Sommige mensen kennen het hulpverleningsaanbod niet. De brugfiguur heeft die kennis wel. Zonder de brugfiguur zouden we zeker een aantal mensen niet bereiken, die anders nooit de stap zouden zetten. ” (maatschappelijk werker OCMW Eeklo)
“Als de brugfiguur er niet zou zijn en ze die rol niet meer zou kunnen opnemen …. dan wordt die rol terug naar de school geschoven. Als school kunnen we daarin onvoldoende tijd investeren en ons onvoldoende bezig houden met de contextgedachte rond het kind.”
Meerwaarde brugfiguur voor de school:
1. Geen wachtlijsten. Ouders met een hulpvraag kunnen op korte termijn bij de brugfiguur terecht.
2. Ze bouwt een vertrouwensrelatie op met de ouders. Dit is voor scholen niet altijd zo gemakkelijk.
3. Drempelverlagend. De brugfiguur is zeer toegankelijk. Ze weet goed hoe bepaalde gezinnen in elkaar zitten en hoe ze daar het best mee omgaat. “(Zorgcoördinator basisschool De Meidoorn)
De belangrijkste acties/interventies van de brugfiguur
- Proactieve rechtendetectie/ informatieverstrekking;
- Samenwerking/doorverwijzing/ toeleiding naar (welzijns)partners;
- Gezinsondersteuning/opvoedingsondersteuning.
Per pijler worden beleidssignalen geformuleerd.
Voorbeeld 1. Ouders zonder e-mailadres konden zich niet inschrijven voor het zomeraanbod van de sport- en jeugddienst. Dit werd besproken met de betrokken diensten en er werd een oplossing voorzien.
Voorbeeld 2. Gezinnen met een UiTPas met kansentarief kregen geen korting bij de kinderopvang. Ook dit werd gesignaleerd. Het bedrag dat teveel werd betaald werd teruggestort. Er werd ook nagegaan of er zich nog andere gezinnen in een vergelijkbare situatie bevonden. Ook zij krijgen nu automatisch het kortingstarief.
Voorbeeld 3 Veel ouders die pas in België zijn aangekomen, kunnen geen schooltoelage aanvragen omdat ze geen bewijs van hun inkomen in hun thuisland kunnen voorleggen. Beschikken ze wel over deze attesten dan moeten deze documenten vertaald worden naar het Nederlands, Frans of Engels. Dit probleem werd gesignaleerd aan het sociaal huis en zij zoeken een oplossing.
Alle Eeklose basisscholen zijn partner in het project en zorgen voor de toeleiding naar de brugfiguur. In totaal gaat het om 8 verschillende scholen verbonden aan verschillende netten.
Er werd bewust voor gekozen om een extern personeelslid aan te trekken en om de brugfiguur netoverschrijdend in te zetten.
De standplaats van de brugfiguur is Wijkcentrum De Kring en het project wordt opgevolgd door een stuurgroep.
Cijfermateriaal
De brugfiguur bereikt veel mensen en werkt steeds op maat en op vraag van het gezin.
Soms is de begeleiding tijdelijk bv. tot een bepaald probleem is opgelost.
Er zijn echter ook gezinnen die voor een langere periode een beroep doen op de brugfiguur.
Het project bereikt nog steeds nieuwe mensen en het aantal hulpvragen blijft nog steeds stijgen.
| schooljaar | Nieuw contact | Bestaand contact | Migratie-achtergrond | Som aantal kinderen | Som toeleidingen (extern en intern) | Aantal gezinnen |
| 2015 | 11 | 0 | 4 | 35 | 31 | 11 |
| 2015-2016 | 32 | 5 | 9 | 80 | 65 | 37 |
| 2016-2017 | 27 | 18 | 14 | 111 | 73 | 45 |
| 2017-2018 | 38 | 31 | 36 | 186 | 172 | 69 |
| 2018-2019 | 33 | 34 | 38 | 165 | 156 | 67 |
| 141 | 88 | 95 | 577 | 497 | 229 |
(cijfers juni 2019)
De brugfiguur werkte de afgelopen 5 jaar met 141 kwetsbare gezinnen en bereikte 577 kinderen in die gezinnen. Al die gezinnen samen werden 497 keer geschakeld naar tientallen andere hulp- en dienstverleningsorganisaties die mee ondersteuning gaven of oplossingen aanreikten in het realiseren van de sociale grondrechten van die gezinnen.
De brugfiguur schakelt naar het aanbod van Wijkcentrum De Kring (intern) en het externe aanbod aan hulp- en dienstverlening van de stad en de streek.
Het registratiesysteem legt ook de link tussen de sociale grondrechten en het aanbod.
Financieel
Het proefproject kon bij de start rekenen op de financiële steun uit het Fonds Lokaal Sociaal Beleid én de deelnemende basisscholen. Het project werd positief geëvalueerd. Uit de proefperiode bleek dat kwetsbare gezinnen meer gebruik maakten van hun rechten en dat dit een positieve invloed had op de situatie van het schoolgaande kind.
Daarom besliste de gemeenteraad in 2017 unaniem om dit project voor de volgende drie jaar veder te financieren (tot eind 2019). De praktische afspraken hier rond werden vastgelegd in een convenant. Het project kreeg ook een plaats in het meerjarenplan van de Stad Eeklo.
De brugfiguur van Eeklo is aangeworven op B-niveau en is 80 % in dienst van vzw Wijkcentrum De Kring, een vereniging waar armen het woord nemen.
Om een voltijdse brugfiguur te kunnen inzetten, voorzien alle Eeklose basisscholen samen 20 % van de loonkost. Dit doen ze door in beurtrol een aantal lestijden ter beschikking te stellen aan het project. De stuurgroep maakt hierover alle afspraken.
De stad Eeklo kreeg tot eind 2019 ook plattelandssubsidies voor dit project. Het project werd ingediend onder de noemer: “het versterken van de omgevingskwaliteit en vitaliteit op het platteland door samen te werken”.
Registratie
De brugfiguur houdt een registratiesysteem bij met het aantal nieuwe aanmeldingen, de reeds gekende gezinnen en de doorverwijzingen die gebeuren.
De betrokken scholen ontvangen enkel cijfermateriaal over het globale project. De stad Eeklo krijgt elk jaar een inhoudelijk en financieel verslag.