stadsarchief

1. Praktisch

Het stadsarchief is gevestigd in het Stadskantoor, Industrielaan 2, waar het bijna de hele gelijkvloerse verdieping aan de straatkant inneemt.

Het omvat twee (niet-toegankelijke) depots (A. De Vos en L. Stockman) en vier leeszalen:

• Leeszaal E. De Smet: algemeen, toegespitst op genealogie
• Leeszaal A. Van Acker: lokale weekbladen
• Genealogisch bureau W. Hamerlynck: kerkhofarchief
• Leeszaal E. Neelemans: thematische VVV-collecties en letterkundige bibliotheek van het Meetjesland.

Het archief valt onder de verantwoordelijkheid van stadssecretaris Meike Van Grembergen.

2. Bestuur & personeel

Het wordt volledig bemand door vrijwilligers:

• Stadsarchivaris: Freddy Pille
• Archiefmedewerkers: Yolande Audenaert, Jaak Bruyr, Willy Buyck, Vera Buysse, Agnes De Latter, Luc Dobbelaere, Mario Lampaert, Julien Van de Genachte, Arseen Withoeck .

Er is dus eigenlijk geen sprake van personeel; de groep wordt gewoonlijk aangeduid als het archiefteam.

3. Geschied-Heemkundige Kring van de Stad Eeklo (G.H.K.)

De lokale Geschied-Heemkundige Kring is een feitelijke vereniging, die zich tot doel heeft gesteld de grote rijkdom van het Stadsarchief bekend te maken. Hij doet dit hoofdzakelijk in het driemaandelijks tijdschrift ‘De Eeklose Dobbelgebakkene’ (opgericht 1992). De artikels gaan uitsluitend over Eeklo en steunen overwegend op de bronnen in het archief. Daarnaast zorgde de G.H.K. - in samenwerking met het Stadsbestuur - voor het leeuwendeel van de uitgaven in de Eeklose Bibliotheek. Op eigen kracht publiceerde hij ook vier gebonden delen in de reeks ‘Eeklo 750 +’, aanvullingen bij het grote Eeklose geschiedenisboek, en geregeld organiseert hij ook tentoonstellingen en voordrachten. De G.H.K. heeft geen eigen archief, maar maakt haar publicaties en realisaties automatisch over aan het stadsarchief.

4. Collecties

De essentiële taak van het Stadsarchief Eeklo is vanzelfsprekend het ordenen en toegankelijk maken van de bestuurlijke documenten van het stadsbestuur en de daaraan verbonden diensten. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw probeert het daarnaast ook een documentatiecentrum op te bouwen over alle aspecten van het sociale,  culturele en economische leven in de stad.  Een groeiend aantal verenigingen en privépersonen maakte reeds zijn / haar archief over, zodat de collecties zeer geleed en divers zijn geworden.

1. Oud archief
2. Modern archief
3. diverse fondsen
4. lokale weekbladen
   
5. bibliotheek
   
6. tijdschriften
7. fotocollectie
8. personenarchief
9. tijdschriften
   
10. bidprentjes
11. kerkhofarchief
12. Meetjeslandse genealogie
13. digitale collectie
14. klappers omringende gemeenten
    

5. uitgaven Eeklose Bibliotheek, Klappers, CD's

6. praktisch: aanvragen, opzoeken, scannen, fotokopiëren, ... 

7. aanwinsten en recente publicaties

Oud archief (1527-1796)

Omvat ruim 120 meter documenten uit de 17de en 18de eeuw, maar ook een beperkt aantal van vóór de vernieling van het archief tijdens de godsdienstoorlogen op het einde van de 16de eeuw. Belangrijke reeksen zijn de parochieregisters (vanaf ca. 1620), de kadasterboeken, de stadsrekeningen, de ommestellingen, de quoteboeken, de staten van goed, de juridische reeksen (enkwesten, processen, adviezen …) en archief De Coorebyer, dat hoofdzakelijk bestaat uit de boekhouding van de Slependamme-watering in het Ancien Regime. 

De gedrukte inventaris omvat ca. 130 pagina’s.

Modern archief (1796-2000)

Het moderne archief omvat bijna één kilometer documenten afkomstig van de verschillende stadsdiensten. Klik hier voor de indeling.

De volledige inventaris, ter inzage in het archief, beslaat 112 pagina's. 

Diverse fondsen

Er zijn ondertussen diverse fondsen ondergebracht in het stadsarchief: V.V.V., Historisch Genootschap van het Meetjesland, De Eik en verschillende kleinere fondsen. Klik hier om hen te ontdekken.

Lokale weekbladen

In de Leeszaal August Van Acker staat de bijna volledige verzameling van de Eecloonaar voor zover bewaard: alleen de jaargangen 1925…  ontbreken, maar zijn wel op microfilm beschikbaar. Zeer gedeeltelijk zijn voorhanden: De Gazette van Eecloo en het district, Recht voor Allen, Vrij Maldegem, Het Liberale Noorden.

Bibliotheek

De meer dan duizend banden tellende bibliotheek ontstond uit de samenvoeging van de boekenkasten van het Heemkundig Genootschap Meetjesland., de V.V.V. en het Stadsarchief zelf. Wegens de voortdurende aangroei wordt  de catalogus  alleen digitaal bijgehouden. Zowel in de catalogus als in de rekken staan de boeken concentrisch gerangschikt per plank: Eeklo algemeen – Eeklo gedetailleerd – Meetjesland algemeen – Meetjeslandse gemeenten – Niet-Meetjeslandse gemeenten – Vlaanderen – België, enz.  Om een boek aan te vragen volstaan de titel en het planknummer.

Tijdschriften

Door samenvoeging van de H.G.M.-tijdschriftenbibliotheek met de kleinere collecties van de V.V.V. en het Stadsarchief kan de bezoeker zowat elk belangrijk historisch en/of heemkundig tijdschrift tussen Brugge en Antwerpen en tussen Ronse en de Westerschelde ter inzage krijgen. Op aanvraag tenminste, want  de vele tientallen meters dozen staan in het grote depot. Het stadsarchief is ook de stock-bewaarplaats van ‘Appeltjes van het Meetjesland’ en ‘De Eik’. Daarnaast worden ook van enkele andere bladen onvolledige reeksen dubbels bewaard, die er eveneens aangeschaft kunnen worden.

Fotocollectie

Deze ontstond naar aanleiding van ‘750 jaar Eeklo’, toen de meeste illustraties uit dit boek in het Stadsarchief gedeponeerd werden. Bleef sindsdien beperkt tot een drietal dozen, omdat de voorkeur werd gegeven aan digitale bewaring (zie cd’s). Wordt wellicht op termijn samengevoegd met de fotocollectie van de V.V.V.

Personenarchief

De V.V.V. zorgde voor een uitgebreid knipselarchief over Eeklonaars en bekende personen uit het omliggende. De alfabetisch geordende reeks mappen staat in een voor bezoekers niet-toegankelijke ruimte. Inzage dus alleen via een lid van het archiefteam.

Bidprentjes

De V.V.V.-collectie bidprentjes omvat ruim 40.000 stuks uit Eeklo en omliggende gemeenten. Ze is uiteraard alfabetisch geordend. Eveneens alleen toegankelijk via een lid van het archiefteam.

Kerkhofarchief

Willy Hamerlynck (+) en Willy Buyck fotografeerden eind jaren '90 bijna volledig het geklasseerde oude kerkhof. Samen met een fotocollectie van Erik Overmeire uit 1992 omvat deze collectie zowat 1500 foto’s. Zij vormen de kern van de grafdossiers, waarin ook genealogische en technische  gegevens bijeen zijn gebracht.

Meetjeslandse genealogie

Om de genealogen tijd te besparen schaft het Stadsarchief Eeklo zoveel mogelijk de personenklappers van de omliggende gemeenten aan. De reeks staat ter inzage in de leeszaal De Smet.

Digitale collectie

Al het digitale materiaal is ondergebracht in het D-fonds, op duurzame cd’s.

Er zijn verschillende reeksen:

• D 001-030: fabrieken, gebouwen
• D 031-051: ansichtkaarten van Eeklo
• D 101 e.v. : documenten uit het archief
• D 201 e.v.: vervolg van de reeks fabrieken, gebouwen, scholen, …
• D 301 e.v.: Eeklose figuren
• D 401 e.v.: merkwaardige gebeurtenissen (stoeten, grote werken, …)
• D 501 e.v.: Eeklose straatbeelden (privéfoto’s)
• D 901 e.v.: DVD-opnamen
• SATD : schaduwarchief Ten Doorn
  
  

Uitgaven

• Eeklose Bibliotheek
  Deze reeks werd in 1995 opgestart en telt nu zo’n 85 titels, waarvan de meeste nog verkrijgbaar zijn.  Ze omvat zowel bronnenpublicaties als klappers en monografieën. In de lijst vindt u ook een drietal heruitgaven van onvindbaar geworden boeken door het A.R.A.

• Klappers
  Naast de klappers in de Eeklose Bibliotheek treft de bezoeker in de leeszaal nog tientallen andere aan, o.a.  op de tienjaarlijkse tabellen en bij de bevolkingsregisters, zowel van de parochie als van de burgerlijke stand. Deze zijn in principe niet te koop.

• CD’s / Digitale collectie
  Het Archiefteam bracht de laatste vijf, zes jaar meer dan 250 cd’s en dvd’s bij elkaar met zowat twintigduizend foto’s en documenten over Eeklo. Deze cd’s zijn om auteursrechtelijke redenen niet te koop. Losse foto’s mogen wel gekopieerd worden voor privégebruik. Bij publicatie dient wel steeds de bron vermeld te worden (SAE, D …). Klik hier voor een overzicht van de digitale collectie.

Faciliteiten

Het Stadsarchief heeft een ruime bekendheid en waardering weten te verwerven door zijn bijzonder bezoekersgerichte infrastructuur.

• Aanvragenverwerking

  Het aanvragen van kopieën van documenten kan zowel per brief als via e-mail gebeuren.  E-mail verdient voorkeur, omdat de gewenste stukken bijna altijd onmiddellijk ingescand en digitaal doorgestuurd worden. Door het grote succes van deze dienstverlening kan helaas niet ingegaan worden op massale aanvragen van tientallen stukken tegelijk. Het personeel kan het zich ook niet veroorloven voor één persoon langdurig opzoekingswerk uit te voeren. Volledige stambomen worden dus niet afgeleverd! 

• Digitaal opzoeken
  Zo goed als alle klappers en indexen zijn ook te raadplegen op een van de voorlopig vier ter beschikking staande computers. Dit verdient zelfs de voorkeur omdat de computers waarmee veel papieren klappers in de jaren negentig tot stand kwamen, niet krachtig genoeg waren voor een perfecte alfabetische ordening.

• Inscannen
  Het archief beschikt over een A3-scanner, waarmee de gewenste documenten in een minimum van tijd gedigitaliseerd kunnen worden. De bezoeker kan deze scans dan naar elk gewenst adres doormailen – mits hij er rekening mee houdt dat de bewerking in JPG is gebeurd. TIFF-bestanden, de modus van praktisch alle digitale foto’s in het archief, zijn doorgaans te omvangrijk voor mailverkeer.

• USB-sticks
  Het verdient aanbeveling steeds een USB-stick of externe harde schijf mee te brengen naar het archief: de stukken kunnen dan in de kwalitatief betere TIFF-modus ingescand worden. Voor de gedigitaliseerde archieffoto’s is dit trouwens de enige vlotte opslagmanier.

• Fotokopiëren
  Er is ook een mogelijkheid om A4- of A3-fotokopieën te laten maken door het archiefteam. Voor ingebonden oude tijdschriften of zware volumes kunnen beperkingen gelden vanwege de staat van de band. Er wordt een bescheiden vergoeding gevraagd.

• Fotograferen
  Praktisch alle documenten in het archief mogen zonder flits gefotografeerd worden. Bij volumineuze banden van ‘De Eecloonaar’ kan vervorming vermeden worden door de niet-ingebonden reeksen op te vragen. Die zijn voorhanden voor zowat alle jaargangen tussen 1960 en 2008.

Aanwinsten en recente publicaties

Overgemaakt
Eind februari zijn de geboorte-, huwelijks- en overlijdensakten van de periode 1900-1910 in het Stadsarchief gedeponeerd. De klappers zijn in voorbereiding.

Pas verschenen:
FR. PILLE,  Inventaris van de bewijsstukken 1760-1780. Eeklose Bibliotheek nr. W 20, 124 pp.
Derde deel in de vermoedelijk achtdelige reeks klappers op de facturen bij de stadsrekeningen  1618-1795. Interessant voor genealogen: privégegevens over vroegere Eeklonaars (beroep !) en meestal ook handtekeningen.

De Eeklose Dobbelgebakkene, jaargang 20 (2011), n. 1, 58 pp., waarin vijf bijdragen:
1) 'Van hetzelfde laken…'  ( F.  Pille).  Relaas van een linnendiefstal in de Blekerij (1726) en van het gerechtelijk onderzoek, met kritische beschouwingen over de werkwijze van het gerecht en de opzienbarende strafmaat.
'De slapeloze Marktbewoner die in de vroege ochtenduren van die dinsdag 25 april 1726 door zijn raam keek, zal zich ongetwijfeld afgevraagd hebben wat er gaande was. Het was pas twee uur toen baljuw Judocus Lefer bij het stadhuis de drie officieren (agenten Joos Schadron, Marcus van Swijnsvoorde en Pauwels Buerman) het bevel gaf hem te volgen. Het viertal verdween in alle stilte richting Molenstraat, voor een blijkbaar geheime missie …'

2) 'Van Leeuw tot Leffe' (J. Van de Genachte & F. Pille). De eeuwenlange geschiedenis van het hoekhuis Markt-Stationsstraat, met veel cafés maar ook postkantoor, winkel en burgershuis.

3) 'Milieuvervuiling en –hinder in Eeklo. 2: Zuiver water' (B. Caussyn). De wetgeving en wat Eeklo ervan maakte, hoofdzakelijk in de fabrieken  rond het Leiken.

4) 'Een burger in oorlogstijd – 3' (G. Baelde). Vervolgreeks uit het dagboek, ditmaal  1 tot 9 juni 1940.
'Na het vieruurtje gaan Jos en ik kijken in Balgerhoeke. De Leopoldlaan heeft weinig geleden – alle villa's voorbij hetkerkhof hebben weinig schade; enkele gaten van obussen in de velden, aan de rand van de weg, in de sparrenbossen en op de bungalow van 'Het Kouske'. De mooie rijweg is verzakt door het intens autoverkeer. De vernieling wordt zichtbaar als we de steenweg verlaten. Op de rechterkant zijn verschillende huizen vernield of lelijk toegetakeld. Vanaf de spoorweg is het als een visioen van Dinant 1914 of van Diksmuide 1918. Dit hele gehucht bestaat n iet meer – alle huizen zijn door brand vernield of ineengestort door de obussen. De kerktoren en de huizen aan de vier hoeken van de brug werden gedynamiteerd om het zicht vrij te maken, en de bomen op manshoogte afgezaagd. Wat rest van de spoorwegbrug ligt verspreid in de straten …'

5) 'Naoorlogse ravitaillering 1945-48' (R. Van Hoecke). Eerste aflevering over de bijna vergeten zegeltjes-periode in de eerste vredesjaren.

'De Eeklose Dobbelgebakkene'  is een uitgave van de Geschied- Heemkundige Kring van Eeklo (zie 3.)